De ontwikkeling van het zicht bij kinderen

Kinderen ontdekken de wereld rondom hen met behulp van de vijf zintuigen. Eén van die zintuigen is het zicht waarmee een kind al vanaf jonge leeftijd heel wat kan bijleren. Het zicht is het zintuig dat zich het laatst in utero ontwikkelt. Vanaf de zevende maand van de zwangerschap gaat het ongeboren kind beginnen reageren op sterk licht op de buik van de moeder. Langzaamaan gaat het zicht van het kind zich ontwikkelen en kunnen er eventueel ook aandoeningen opduiken. In dat geval is het nodig om de juiste zorgen toe te passen. Ontdek alle stappen in de ontwikkeling van het zicht van het kind en de manier waarop je eventuele zichtstoornissen kan opsporen.

Hoe ontwikkelt het zicht van een baby zich?

Het zicht van je kind ontwikkelt zich naarmate de maanden vorderen. Vanaf de foetusfase beschikt het ongeboren kind al over verschillende zintuigen die zich tijdens de kindertijd verder gaan ontwikkelen. Vanaf de tienerjaren kunnen we spreken over volgroeide zintuigen. Het is belangrijk dat je de stappen in de ontwikkeling van het zicht van je kind kent om eventuele zichtstoornissen op te sporen en de juiste correctie toe te passen.

Vóór de geboorte

Het zicht ontwikkelt zich in utero. De oogleden van het kind blijven op elkaar geplakt tot ongeveer de 24^ste week. Tijdens de 6^de maand van de zwangerschap ontwikkelen het netvlies en de gezichtszenuw zich. Vanaf de 7^de maand opent de baby de ogen in de buik van de moeder en kan hij of zij fel licht waarnemen. Tijdens een echografie, wanneer de buik van de moeder met een sterk licht wordt beschenen, verhoogt de hartslag van de baby.

Van 0 tot 3 maanden

Bij de geboorte heeft een baby een minder groot gezichtsveld dan een volwassene. Het gezichtsveld is de reikwijdte van het zicht rond een punt waarop het oog gefixeerd is. Een volwassene heeft het vermogen om 90° naar de zijkant te kijken. Een boorling is echter niet in staat om een voorwerp waar te nemen dat zich op meer dan 30° bevindt.

Een baby kan wel vanaf de eerste levensdagen een voorwerp dat zich verplaatst visueel volgen. Er is wel een voorwaarde: het voorwerp moet zich vlakbij het gezicht bevinden en moet zich voldoende onderscheiden van de omgeving.

Het gezichtsveld van een kind van 1 maand is 55° en de gezichtsscherpte is ongeveer 0,5/10. Op deze leeftijd is de coördinatie tussen beide ogen van de baby nog niet optimaal. Zo kan het zijn dat één van de beide ogen afwijkt. Geen paniek, dit is een gebruikelijk verschijnsel dat niet noodzakelijk wijst op een stoornis.

Vanaf de leeftijd van 2 maanden slaagt het kind erin om de blik vrijwillig op een voorwerp te werpen en te houden. Eventueel herkent het kind het gezicht van de ouders al. Tegen de leeftijd van 3 maanden zal het kind meer details waarnemen en bekende voorwerpen beginnen te herkennen.

Van 4 tot 6 maanden

Vanaf de leeftijd van 4 maanden begint een baby reliëf te herkennen. Hij of zij observeert graag de omgeving en begint gezichtsuitdrukkingen te onderscheiden. Op deze leeftijd zijn de kegeltjes, die ervoor zorgen dat het kind kleuren kan herkennen, voldoende volgroeid om felle kleuren te onderscheiden. Tegen de leeftijd van 6 maanden verbetert de coördinatie van de ogen en bereikt de gezichtsscherpte een score van 1/15.

Van 6 tot 12 maanden

Op de leeftijd van 6 maanden begint het kind driedimensionaal te zien. Het kind begint bekende van onbekende mensen te onderscheiden. Langzaamaan leert het kind afstanden in te schatten en verplaatst hij of zij zich met meer zelfvertrouwen. Vanaf de leeftijd van 9 maanden heeft het kind een bijna volledig gezichtsveld en de gezichtsscherpte stijgt naar 3/10.

Van 1 tot 2 jaar

Vanaf het eerste levensjaar onderscheidt de baby alle kleuren waaronder ook de pastelkleuren. Nu ontsnapt er niets meer aan de aandacht! De gezichtsscherpte op de leeftijd van 12 maanden bedraagt 5/10 en stijgt naar 7/10 tegen het tweede levensjaar. Om het zicht te stimuleren en de interesse op te wekken kan je beeldenboekjes kopen of raadspelletjes spelen in de supermarkt.

Van 3 tot 5 jaar

Na de leeftijd van 3 jaar is het weefsel van het netvlies volgroeid. Het kind zal de fijne motoriek verder verfijnen alsook zijn of haar zelfstandigheid verbeteren dankzij het gezichtsvermogen. Op 4-jarige leeftijd kan de gezichtsscherpte al een score van 10/10 bereiken. Deze levensfase is wel kritiek. Je kind moet immers het volledige gezichtsvermogen ontwikkelen om zijn of haar leerproces op school niet te hinderen. Op deze leeftijd kunnen refractiestoornissen opduiken, zoals myopie of hypermetropie. Daarom is het uiterst belangrijk om het gedrag van je kind te observeren en een afspraak te maken bij een oogarts om het zicht van je kind te laten testen.

Test het gezichtsvermogen van je kind

Hoe ontwikkelt het zicht zich tot aan de tienerjaren?

Na de leeftijd van 6 jaar, en tot aan de tienerjaren, blijft de gezichtsscherpte van het kind verbeteren. Op 15-jarige leeftijd bereikt de gezichtsscherpte haar maximum. De tienerjaren worden gekenmerkt door meerdere fysiologische veranderingen. Tijdens deze fase is het belangrijk om goede gewoonten te kweken en zo een goede gezichtsscherpte te behouden. Zo is het uiterst belangrijk om de schermtijd te beperken, voldoende buitenactiviteiten te doen en de ogen te beschermen tegen veel zonlicht met behulp van een aangepaste zonnebril.

Op de leeftijd van 12 tot 17 jaar is het aangewezen om ieder jaar een oogarts te raadplegen om vroegtijdig eventuele refractiestoornissen op te sporen.

Vind een opticien bij jou in de buurt

Hoe verloopt de groei van het oog?

Het oog groeit niet op een constante manier. Baby’s worden dan wel geboren met ogen die bijna de grootte hebben van een volwassen oog, het oog blijft groeien tot de leeftijd van 4 tot 6 jaar. De netvliesweefsels van het kind zijn tegen de leeftijd van 4 jaar volgroeid. Langzaamaan vertraagt de groei van het oog en het oog stopt met groeien tijdens de tienerjaren, tussen de leeftijd van 14 en 16 jaar.

Hoe weet je of een kind last heeft van zichtstoornissen?

Een zichtstoornis kan vanaf de geboorte of tijdens de groei van het kind opduiken. Veel zichtstoornissen zijn erfelijk. Toch is het belangrijk om het zicht van je kind in de gaten te blijven houden tijdens de kinder- en de tienerjaren. Er bestaan heel wat signalen die kunnen wijzen op een zichtstoornis:

• Op de leeftijd van 3 maanden moet de baby kunnen reageren op visuele prikkels.
• Na 6 maanden moet de baby in staat zijn om de handen te reiken naar een voorwerp. Zelfs zonder volgroeide gezichtsscherpte herkent hij of zij bekende gezichten.
• Vanaf 18 maanden slaagt het kind erin om obstakels te herkennen en te omzeilen tijdens het lopen.
• Wanneer het kind naar de kleuterschool gaat, mag hij of zij geen vermoeidheid aan de ogen voelen tijdens activiteiten zoals kleuren. Tijdens fysieke activiteiten mag het kind niet vallen of ergens tegen stoten.

Merk je een afwijking in de ontwikkeling, het gedrag of het leerproces van je kind? Maak dan zo snel mogelijk een afspraak met een oogarts.

Zichtstoornissen bij kinderen

Zichtstoornissen kunnen de ontwikkeling van het kind in het gedrang brengen en het leerproces vertragen. Je moet zichtstoornissen ernstig nemen omdat ze kunnen leiden tot vermoeidheid, last en moeilijkheden op school.

Myopie

Myopie bij kinderen komt tot uiting door een slecht vergezicht. Myopie kan voorkomen op alle leeftijden tijdens de schooltijd en kan verergeren met de tijd. Deze zichtstoornis kan gecorrigeerd worden met behulp van een bril.

Myopie bij kinderen

Hypermetropie

Hypermetropie is een vaak voorkomende zichtstoornis die gekenmerkt wordt door een wazig zicht van dichtbij. Om de zichtstoornis te compenseren en helder te zien, beschikt het kind over een groot aanpassingsvermogen. Deze inspanning heeft echter een keerzijde: vermoeide ogen, hoofdpijn en concentratieproblemen.

Hypermetropie bij kinderen

Astigmatisme

Indien je kind lijdt aan astigmatisme, dan heeft hij of zij een wazig en vervormd zicht op alle afstanden. Deze zichtstoornis kan ertoe leiden dat het kind letters zoals P en F of H en M met elkaar verwart. Ook de cijfers 0 en 8 kunnen door elkaar gehaald worden. Astigmatisme kan een niet te onderschatten impact hebben op de schooltijd van je kind. Raadpleeg een oogarts wanneer je denkt dat je kind lijdt aan astigmatisme.

Astigmatisme bij kinderen

Scheelzien

Scheelzien is een stoornis waarbij de evenwijdigheid van de zichtassen verstoord is. Het scheelzien of strabismus kan convergent, divergent of verticaal van aard zijn. Deze afwijking is niet altijd zichtbaar met het blote oog. Alleen een medische professional kan deze stoornis opsporen en de gepaste correctie voorschrijven.

Scheelzien bij kinderen

Kleurenblindheid

Kleurenblindheid is vaak erfelijk van aard en komt tot uiting door een slechte waarneming van de kleuren. Kleurenblindheid is moeilijk op te sporen en kan leerproblemen bij het kind veroorzaken. Er bestaan heel wat testen om deze zichtstoornis op te sporen. Je raadpleegt daarvoor het best een oogarts.

Kleurenblindheid bij kinderen

Ontwikkeling van het zicht: opgelet voor de zon!

De ogen van kinderen zijn extra gevoelig voor Uv-straling:

• Vóór de leeftijd van 1 jaar wordt 90% van de Uv-straling niet gefilterd;
• Tussen 1 en 2 jaar bereikt nog 60% het netvlies;
• Vanaf de leeftijd van 12 jaar daalt de hoeveelheid Uv-straling geleidelijk.

De kristallens speelt de rol van filter van de Uv-straling. Dankzij de kristallens kan het oog zich aanpassen aan het licht en bij zonlicht de verschillende Uv-stralen filteren. Deze rol van beschermingsfilter start echter pas op de leeftijd van 12 jaar. De schade die een te grote blootstelling aan het zonlicht veroorzaakt tijdens de kinderjaren is niet meteen zichtbaar, maar komt tot uiting op de lange termijn.

Wil je de ogen van je kinderen beschermen? Dan blijft een zonnebril de beste oplossing. Raadpleeg een opticien om het juiste montuur te kiezen.