Top
main

Het netvlies is een gevoelig orgaan van het gezichtsvermogen, dat kleuren en licht opvangt dankzij fotoreceptoren: de kegeltjes en de staafjes. Talrijke aandoeningen kunnen het netvlies aantasten en leiden tot ernstige gezichtsstoornissen. Daartoe behoren AMD (leeftijdsgebonden maculaire degeneratie) en netvliesloslating.

  1. Anatomie van het netvlies
  2. Aandoeningen van het netvlies
  3. De oogfundus, een steeds terugkerend en noodzakelijk onderzoek

Het netvlies, een lichtgevoelig orgaan van ons gezichtsvermogen

Het netvlies is een dun vlies dat de binnenkant van de oogbol bekleedt. Het is ongeveer 0.5 mm dik en bedekt de hele achterkant van het oog. Het vangt lichtstralen op en geeft ze door aan het centrale zenuwstelsel, zodat de hersenen de informatie krijgen die ze nodig hebben om onze omgeving visueel weer te geven.
Het lichtgevoelige deel van het oog bestaat uit fotoreceptorcellen: ongeveer 4 miljoen kegeltjes (dag- en kleurenzicht) en 100 miljoen staafjes (schemer- en zwart-wit nachtzicht). Het zijn deze twee soorten fotoreceptoren die lichtsignalen opvangen en ze omzetten in elektrochemische signalen. Maar het netvlies bevat ook neuronen, die de chemische signalen omzetten in elektrische signalen die via de oogzenuw naar de hersenen worden doorgegeven.
Dankzij dit orgaan is het oog in staat twee miljoen kleurschakeringen en 750 helderheidsniveaus te onderscheiden.

De anatomie van het netvlies

Het netvlies bestaat uit twee grote gebieden:

  • Het centrale netvlies ligt in het centrum van het orgaan en is 5 tot 6 millimeter in diameter groot, en omvat de macula die zelf de fovea bevat. Het centrale netvlies bestaat hoofdzakelijk uit kegeltjes. Slechts 5% van de kegeltjes deel uit van het totaal aantal fotoreceptorenuit en zijn vooral geconcentreerd in de fovea (1,5 mm in diameter), in het centrum van het netvlies.

MACULA EN FOVEA

De macula, ook wel de gele vlek genoemd, is het centrale gebied van het netvlies. In het centrum ervan bevindt zich de fovea, een laagdrukgebied dat gekenmerkt wordt door het feit dat het uitsluitend uit kegeltjes bestaat. Daardoor is dit het gebied waar de gezichtsscherpte, de precisie van ons zicht, het best is.

  • Het perifere netvlies: Dit is het grootste deel van het netvlies, dat zich tot ongeveer 17 millimeter uitstrekt. Het bestaat hoofdzakelijk uit staafjes. Deze vormen bijna 95% van de fotoreceptor-cellen in het oog. Hun dichtheid is het hoogst in de periferie van het netvlies, neemt dan af naar de fovea en wordt nul in het centrum. Het perifere netvlies is dus essentieel voor nachtzicht.

Een ander gebied van het netvlies is de optische schijf. Dit is het gebied waar de oogzenuw ontspringt en is verstoken van fotoreceptoren. Ook wel de dode hoek genoemd, die de vorm heeft van een schijf.

Aandoeningen van het netvlies

Verscheidene ziekten kunnen het netvlies aantasten en tot een verminderd gezichtsvermogen leiden. Daartoe behoren verschillende genetische ziekten.

Genetische ziekten die het netvlies kunnen aantasten

  • Retinitis pigmentosa: Dit is een groep ziekten waarbij de fotoreceptoren (kegeltjes en staafjes) en het retinaal pigmentepitheel betrokken zijn. Deze ziekten manifesteren zich aanvankelijk door een verlies van nachtzicht, gevolgd door een vernauwing van het gezichtsveld. Het verlies van het centrale gezichtsvermogen treedt vertraagd op. Retinitis is momenteel ongeneeslijk, maar gentherapie lijkt veelbelovend.
  • Congenitale amaurose van Leber: Deze ernstige genetische ziekte van het netvlies ontwikkelt zich binnen enkele tientallen jaren tot blindheid. Net als bij retinitis wordt gentherapie onderzocht.
  • Achromatopsie: Bij mensen met deze aandoening zijn de kegeltjes gebrekkig en komt het grootste deel van het zicht van de staafjes. Ze hebben daardoor een totaal gebrek aan kleurenzicht, een verminderde gezichtsscherpte, lijden aan sterke fotofobie (verhoogde gevoeligheid of zelfs intolerantie voor licht), en soms aan nystagmus (onwillekeurige en schokkerige oscillatie van de oogbol).
  • Kleurenblindheid: Dit is een gezichtsafwijking die de kleurwaarneming beï Het wordt veroorzaakt door een tekort in één of meer van de drie soorten kegeltjes in het netvlies.

Andere ziekten die het netvlies kunnen aantasten

  • Leeftijdsgebonden macula degeneratie (AMD): Dit wordt veroorzaakt door een progressieve degeneratie van de macula, die vanaf de leeftijd van 50 jaar kan optreden en een verlies van het centrale gezichtsvermogen tot gevolg heeft. Het is de belangrijkste oorzaak van visuele beperking na de leeftijd van 50 jaar in de ontwikkelde landen. Behalve leeftijd zijn de belangrijkste risicofactoren erfelijkheid en roken. Het kan behandeld worden met lasercoagulatie of met medicijnen die het proces stoppen. Er is echter geen totale genezing. Bestaande behandelingen kunnen de progressie ervan alleen vertragen.
  • Netvliesloslating: Deze zeldzame oogziekte komt overeen met het loslaten van een deel van het oppervlak van het netvlies van zijn steun: het pigmentaire epitheel. Een vloeistof sijpelt naar binnen en vormt een klein zakje onder het netvlies. Deze loslating is plotseling en pijnloos, en treft slechts één oog. Als symptomen (zwarte sluier, lichtflitsen, vervorming van rechte lijnen, enz.) op een loslating wijzen, is het nodig een fundusonderzoek uit te voeren, dat al dan niet een grote gele vlek zal onthullen. Deze pathologie, die vooral mensen tussen 45 en 60 jaar treft, myopen en diabetici, kan tot blindheid leiden als het niet snel behandeld wordt. De behandeling is chirurgisch: laser fotocoagulatie of cryochirurgie.
  • Diabetische retinopathie, (een gevolg van diabetes): wordt gekenmerkt door laesies die de netvlieshaarvaten en -aders aantasten. Het verschijnt enkele jaren na het ontstaan van diabetes.

De meeste van deze ziekten kunnen gediagnosticeerd en opgespoord worden door middel van een onderzoek: de oogfundus.

De oogfundus, een steeds terugkerend en onmisbaar onderzoek

Een fundusonderzoek verzekert u van de goede gezondheid van het netvlies en de vaten die het irrigeren, de oogschijf (hoofd van de oogzenuw) en de macula. Het wordt uitgevoerd bij de oogarts en vaak voorgeschreven door huisartsen, vooral in het geval van diabetes of hoge bloeddruk. Bij netvliesproblemen of visuele stoornissen (bijziendheid, verziendheid, enz.) moet dit regelmatig gebeuren, om de een of twee jaar.
Het kan ontstekingen, tumoren, netvliesloslating of andere ernstige zichtproblemen zoals glaucoom of leeftijdsgebonden maculaire degeneratie (AMD) opsporen.

Zoek een opticien bij u in de buurt

De Opticiens uit overtuiging zijn toegewijde opticiens, echte onafhankelijke professionals die zich hebben verenigd en die een compromisloze beroepsethiek, gemeenschappelijke waarden en geavanceerde visuele gezondheidsexpertise verdedigen, in het ware belang van hun klanten, ongeacht de mode, economische of externe druk.
Zoek in de lijst met opticiens de dichtstbijzijnde opticien.

Zie de gids met opticiens